![]() |
Esp. To lead, conduct, as a way or road: via ducit (te), in urbem? Verg. E. 9, 1; cf. Plin. Ep. 7, 5; Verg. A. 1, 401; Ov. F. 2, 679: Brundisium Minuci melius via ducat an Appi, Hor. Ep. 1, 18, 20: via ad undas, Ov. M. 3, 602: via ad infernas sedes, id. ib. 4, 433; cf.: iter ad urbem, id. ib. 437; Curt. 3, 28, 19; Sen. Prov. 6, 7; id. Vit. Beat. 1; Plin. 18, 11, 29, § 111; Quint. 5, 9, 14; Liv. 5, 40, 8 al.
Se, in colloq. lang., to betake one's self, go: jam me ad regem recta ducam, Plaut. Am. 4, 3, 8; id. Aul. 4, 8, 8; id. Bacch. 4, 2, 11; Ter. Hec. 4, 1, 7: Balbus duxit se a Gadibus, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 1.
A legal t. t., to take, lead away, drag, carry off a person before court, to prison, to punishment, etc.: POST. DEINDE. MANVS. INIECTIO. ESTO. IN. IVS. DVCITO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; so, in jus, Liv. 2, 27: illos duci in carcerem jubent, Cic. Verr. 2, 5, 30: aliquem in carcerem, Suet. Caes. 20: in vincula, id. ib. 79: ad mortem, Cic. Cat. 1, 1, 1; Nep. Phoc. 4, 3; and absol.: ducite, ubi capiat, etc., Plaut. Capt. 3, 5, 65; Sen. de Ira, 1, 16, 14; Suet. Calig. 27; Plin. Ep. 10, 97, 3 al.: NI. IVDICATVM. FACIT. AVT. QVIS. ENDO. EM. IVRE. VINDICIT. SECVM. DVCITO. VINCITO, etc., XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45: decreta ejus modi: SI PETIT DUCAS. C. Fuficium duci jussit petitorem, to be imprisoned, Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31; so of a debtor (addictus) who is led off as a slave, Novat. ap. Cic. de Or. 2, 63, 255; Plaut. Bacch. 5, 2, 87; Cic. Fl. 20 fin.; Liv. 6, 14 sq.; cf. id. 2, 23 med.; cf. prov.: stultitiast venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 83.
Uxorem, to lead a wife home, i. e. to marry: bona uxor si ea deducta est, etc. ... Verum egon eam ducam domum, Quae, etc.? Plaut. Mil. 3, 1, 91: uxorem domum, id. Aul. 2, 1, 40; Ter. Ph. 2, 1, 68: filiam Orgetorigis in matrimonium, Caes. B. G. 1, 9, 3; cf. Liv. 4, 4: eum uxorem ducturum esse aliam, Plaut. Cist. 1, 1, 105: uxorem (or aliquam, filiam alicujus, etc.), id. Aul. 2, 1, 48; id. Cas. prol. 69 et saep.; Ter. And. 1, 1, 128; 2, 1, 21 et saep.; Cic. Sest. 3; Caes. B. G. 1, 53, 4; id. B. C. 3, 110, 2; Verg. E. 8, 29; Vulg. Marc. 10, 11 et saep.—Absol.: si tu negaris ducere, Ter. And. 2, 3, 5; 2, 3, 9; id. Phorm. 2, 3, 76; Liv. 4, 4 al.: jugum ducere cum infidelibus, i. e. to be yoked in marriage, Vulg. 2 Cor. 6, 14.—Rarely for nubere: si ignorans statum Erotis ut liberum duxisti, isque postea servus est judicatus, etc., Imp. Antonin. ap. Cod. Just. 5, 18, 3.—In the comic poets, of taking home prostitutes, Plaut. Most. 1, 1, 35; 4, 2, 44; id. Men. 1, 2, 15; id. Stich. 5, 4, 48; id. Truc. 3, 2, 10 et saep.
In milit. lang. Said of a commander, to lead, to cause to move, to march his army in any direction: locis apertis exercitum ducere, Caes. B. G. 1, 41, 4; cf. id. B. C. 1, 64 fin.; 1, 68, 1: exercitum ab Allobrogibus in Segusianos, id. B. G. 1, 10 fin.: exercitum in fines Suessionum, id. ib. 2, 12, 1; cf. id. ib. 4, 38, 3; 5, 18, 1: exercitum (legiones, etc.) in Bellovacos, id. ib. 2, 13, 1; 5, 24, 2 et saep.; cf. Tac. A. 2, 57: cohortes ad eam partem munitionum, quae, etc., Caes. B. C. 3, 62, 2: exercitum Uticam, id. ib. 2, 26, 1: reliquas copias contra Labienum, id. B. G. 7, 61 fin. et saep.—In pass., of the soldiers, to march, move: quam in partem aut quo consilio ducerentur, Caes. B. G. 1, 40, 2.—And in act., absol., of the general himself, to march, move (a favorite expression of Liv.; not in Caes. or Sall.): (Mettus) ducit, quam proxime ad hostem potest, Liv. 1, 23; 1, 27; 9, 35; 22, 18 et saep.—Hence, In gen., to lead, command an army or (more freq.) a division: qua in legatione duxit exercitum, Cic. Mur. 9, 20; so, exercitum, Nep. Eum. 13, 1; id. Epam. 7, 3: qui superiore anno primum pilum duxerat, Caes. B. G. 5, 35, 6; 6, 38, 1; id. B. C. 3, 91, 1: ordinem, id. ib. 1, 13, 4; 3, 104, 3; Suet. Vesp. 1: partem exercitūs, Sall. J. 55, 4 et saep.—Rarely, to lead a division in front, in advance: consuetudine sua Caesar sex legiones expeditas ducebat: post eas ... inde, etc., Caes. B. G. 2, 19, 2; hence also, to march in front, take the lead, said of the division that forms the van: pars equitum et auxiliariae cohortes ducebant, mox prima legio, etc., Tac. A. 1, 51; cf. id. ib. 1, 64 fin.— Transf. beyond the milit. sphere, to lead, to be leader, head, chief, first in any thing: accedit etiam, quod familiam ducit, Cic. Fam. 7, 5 fin. Manut.; so, familiam, id. Phil. 5, 11, 30; id. Fin. 4, 16, 45: ordines, id. Phil. 1, 8, 20: classem (discipulorum), Quint. 1, 2, 24 Spald.: funus, Hor. Epod. 8, 12: toros, Ov. F. 6, 668 et saep.
To conduct as prisoners in a triumph: per triumphum, Cic. Verr. 2, 5, 26, § 67: in triumpho, Plin. 7, 43, 45, § 139, v. triumphus.
With the accessory idea of creation, formation, to produce, form, <