![]() |
In this sense usually ellipt., esp. as a formula of transition: sed, si placet, in hunc diem hactenus: reliqua differamus in crastinum, thus far for to-day, Cic. Rep. 2, 44, 4 fin.: ergo haec quoque hactenus: redeo ad urbana, id. Att. 5, 13, 2: sed haec hactenus: nunc, etc., so much for this (very freq.), id. Div. 2, 24, 53; id. Lael. 15, 55; id. Att. 13, 21, 4; Quint. 4, 2, 30 et saep.: haec hactenus, Cic. Att. 16, 6, 2: sed de hoc loco plura in aliis: nunc hactenus, id. Div. 2, 36, 76: hactenus haec, Hor. S. 1, 4, 63: sed hactenus, praesertim, etc., Cic. Att. 5, 13, 1; so, sed hactenus, id. ib. 9, 7, 3; 13, 9, 1; 14, 17, 2; Plin. 36, 6, 5, § 46: de litteris hactenus, Cic. Fam. 2, 1, 1; 3, 7, 3; 16, 24, 1; id. Att. 6, 2, 1 al.: hactenus de soloecismo, Quint. 1, 5, 54: hactenus ergo de studiis ... proximus liber, etc., id. 1, 12, 19: hactenus de poëtis, Lact. 1, 5, 15: hactenus de mundo, Plin. 2, 38, 38, § 102; 15, 8, 8, § 34: hactenus, et pariter vitam cum sanguine fudit, Ov. M. 2, 610: hactenus et gemuit, id. ib. 10, 423: hactenus: ut vivo subiit, id. F. 5, 661: hactenus Aeacides, id. M. 12, 82; 14, 512.
In time, to indicate a limit, up to this time, thus far, so long, till now, hitherto, no longer than this (poet. and post-Aug.): hactenus quietae utrimque stationes fuere: postquam, etc., Liv. 7, 26, 6: hactenus pro libertate, mox de finibus pugnatum est, Flor. 1, 11, 5; Ov. M. 5, 250: hac celebrata tenus sancto certamina patri, Verg. A. 5, 603; 11, 823: dispecta est et Thule, quam hactenus nix et hiems abdebat, Tac. Agr. 10; id. A. 13, 47.
In extent. Absol., opp. to more, to this extent, so much, only so much, only (very rare, and not anteAug.): Burrum sciscitanti hactenus respondisse: ego me bene habeo, Tac. A. 14, 51; so ellipt., Suet. Dom. 16.—Far more freq. and class., Relat., like eatenus, to this extent that, so much as, so far as, as far as; corresp. with quatenus, quoad, quod, si, ut (so most freq.), ne: hactenus non vertit (in rem), quatenus domino debet: quod excedit, vertit, Dig. 15, 3, 10, § 7: hactenus existimo nostram consolationem recte adhibitam esse, quoad certior ab homine amicissimo fieres iis de rebus, etc., Cic. Fam. 4, 3, 3: patrem familiae hactenus ago, quod aliquam partem praediorum percurro, Plin. Ep. 9, 15, 3: meritoria officia sunt; hactenus utilia, si praeparant ingenium, non detinent, Sen. Ep. 88.—With ut: haec artem quidem et praecepta duntaxat hactenus requirunt, ut certis dicendi luminibus ornentur, Cic. de Or. 2, 27, 119; id. Div. 1, 8, 13; Hor. S. 1, 2, 123; Ov. H. 15, 156.—With ne: curandus autem hactenus, ne quid ad senatum, etc., Cic. Att. 5, 4, 2; Quint. 6, 2, 3; Tac. A. 14, 7; cf.: (eum) interficere constituit, hactenus consultans, veneno an ferro vel qua alia vi, id. ib. 14, 3 init.